Melkproducten zijn onderdeel van een gezonde voeding

Melkproducten vs plantaardig eten. Volledig overschakelen naar gezond plantaardig eten vereist grondige kennis over voeding. Resoluut kiezen om meer plantaardig te eten en zuivel bijgevolg te schrappen uit zijn voeding kan leiden tot onevenwichtige voedingspatronen. De voedingsaanbevelingen, die we kennen uit de actieve voedingsdriehoek, zijn zodanig opgesteld dat we op een haalbare, aangename en betaalbare manier aan al onze voedingsbehoeften kunnen voldoen.

Kwaliteitszuivel van eigen bodem oordeelkundig vervangen is veel moeilijker dan we denken. Veel plantaardige alternatieven leveren niet hetzelfde pakket nutriënten als zuivelproducten. De consument overschat zijn nutritionele kennis en heeft nood aan concrete en uniforme voedingsadviezen die aansluiten bij zijn vertrouwde eet- en leefwereld. Zuivel draagt bij tot een gezonde en evenwichtige voeding.

Moet de gemiddelde Vlaming meer plantaardig eten?
Uit onderzoek blijkt dat hij vooral meer volkoren producten, groenten en fruit moet eten. Meer plantaardig eten is geen synoniem voor vegetarisch eten. Om alle nodige voedingsstoffen op te nemen, is het belangrijk dat we een combinatie van verschillende voedingsmiddelen binnenkrijgen. De actieve voedingsdriehoek geeft dit goed weer.

Melk en melkproducten: onderdeel van een gezonde voeding
Melk en melkproducten leveren een belangrijke bijdrage aan een gezonde voeding. Melk is van nature nutriëntrijk: het is een goede bron van calcium maar ook van kwaliteitseiwitten, kalium, vitamine B2 en B12. Magere en halfvolle melk zijn bovendien vetarm.

De wetenschappelijke richtlijnen voor een gezonde voeding bevelen 3 tot 4 glazen melk of melkproducten (of 450 tot 600 ml) en 1 tot 2 sneetjes kaas (of 20 tot 40 g) per dag aan. We kiezen het beste voor magere en halfvolle varianten zonder toegevoegde suikers .

Melk en melkproducten dragen bij tot variatie in de voeding. We mengen het onder ontbijtgranen of havervlokken, mixen het tot een heerlijke smoothie of maken er de puree lekker smeuïg mee. Een glas melk vervangen we soms door karnemelk, een potje yoghurt of plattekaas.

Bewezen gezondheidstroeven van melk en melkproducten
Zuivelproducten dragen niet alleen bij tot een goede botgezondheid maar worden ook in verband gebracht met een gezond gewicht en een verlaagd risico op verschillende aandoeningen zoals hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en colonkanker . Dit hebben we te danken aan hun natuurlijke en unieke samenstelling met onder meer calcium, kalium en specifieke bioactieve melkpeptiden.

Kunnen we melk en melkproducten volwaardig vervangen?

Calcium
Melk vervangen associëren we vooral met calcium vervangen. Terecht, want melk en melkproducten zijn onze beste biobeschikbare bronnen van calcium. Het is moeilijk om voldoende calcium binnen te krijgen zonder zuivel. We moeten bijvoorbeeld al ongeveer 250 g broccoli of 450 g andere groenten eten om dezelfde hoeveelheid binnen te krijgen als met 1 glas melk (150 ml), 1 potje yoghurt (125 g) of 1 sneetje kaas (20 g). Boter en room zijn evenmin goede alternatieven want zij bevatten amper calcium en veel vet.

Andere voedingsstoffen
Wat nogal eens vergeten wordt is dat melk en melkproducten behalve calcium nog heel wat andere waardevolle voedingsstoffen aanbrengen. Ook deze mogen we niet uit het oog verliezen bij vervanging van zuivel. Dat vraagt de nodige aandacht en een aanpassing van het dagelijkse menu met voldoende producten zoals volkoren granen, peulvruchten, zaden, noten en gedroogde vruchten. Wie geen zuivel, vlees, vis en eieren eet, krijgt geen vitamine B12 binnen. Vitamine B12 zit enkel in dierlijke producten.

Te weinig essentiële aminozuren
Verschillende plantaardige dranken profileren zich als melkvervangers. De enige aanvaardbare alternatieven conform de richtlijnen van de actieve voedingsdriehoek zijn sojaproducten, op voorwaarde dat ze kunstmatig zijn verrijkt met calcium, vitamine B2 en B12. Andere plantaardige drankjes op basis van granen, amandelen, kokos, hazelnoten of rijst – ook al zijn ze verrijkt met vitaminen en mineralen – kunnen melk en melkproducten niet volwaardig vervangen, want ze leveren te weinig eiwitten van goede kwaliteit (ttz te weinig essentiële aminozuren). Een nonchalant overmatig gebruik hiervan onder het mom “plantaardig is toch gezond” kan bovendien de calorie-inname doen oplopen en het risico op overgewicht vergroten.

Een correct aangepast dieet zonder zuivel, vraagt dus voldoende nutritionele kennis en de nodige aandacht. Indien we deze kennis en aandacht niet hebben, vergroten we de kans op voedingstekorten en dat kan vooral bij kinderen en bij kwetsbare groepen met weinig eetlust nadelig zijn.

Wat denkt en weet de Vlaming van zuivel?
VLAM peilde in de marktmaker community (steekproef van 100 consumenten) naar de plaats van melk en melkproducten in de dagelijkse voeding. De respondenten werd ook gevraagd om melk en melkproducten oordeelkundig te vervangen gedurende 3 dagen.

De belangrijkste conclusies uit dit online onderzoek zijn:
• De Vlaming is sterk gehecht aan zijn dagelijkse portie zuivel omwille van gewoonte, smaak en gezondheid. Hij geniet er ook echt van.
• Bijgevolg laat hij zijn dagelijkse portie zuivel niet graag vallen. Het voelt onwennig om voor een ander product te kiezen.
• De Vlaming kent de specifieke voedingsstoffen die zuivel aanbrengt nog onvoldoende.
• Hij weet niet goed hoe hij zuivel oordeelkundig kan vervangen waardoor hij vaak ongezonder eet zónder dan mét zuivel.

Gelukkig ging het hier enkel om een experiment. Hij mag gewoon blijven genieten van zijn dagelijkse portie zuivel want melk en melkproducten dragen in de aanbevolen hoeveelheden bij tot een gezonde voeding en een goede gezondheid.

Opgelet deze tekst is informatief – Diëten op eigen initiatief en zonder begeleiding kan gevaarlijk zijn, dus raadpleeg steeds een arts of diëtiste voor meer informatie.